10 SỰ THẬT VỀ NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

Bạn đang tìm hiểu về ngành công nghệ thông tin để chuẩn bị thi thố và tham gia ngành này?

Nếu vậy thì đây là bài viết thực tế nhất bạn nên đọc để có cái nhìn ĐÚNG ĐẮN NHẤT về ngành công nghệ thông tin Việt Nam hiện nay, những điều lẽ ra bạn nên biết sớm hơn.

10 Sự thật sĩ tử nên biết sớm hơn về ngành công nghệ thông tin

* NOTE: Đây là bài viết dựa theo báo cáo số liệu thực tế, dựa trên khảo sát năm 2020 của Vietnamworks (trang web tuyển dụng hàng đầu Việt Nam). Tải bản báo cáo đầy đủ tại đây.

1. NGƯỜI TRONG “NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN”

1.1. Tỷ lệ giới tính trong ngành công nghệ thông tin

Tỷ lệ giới tính trong ngành công nghệ thông tin

Như bạn thấy, tỷ lệ Nam – Nữ trong ngành công nghệ thông tin rất chênh lệch. Điều này cũng một phần là do công nghệ thông tin là ngành kỹ thuật cao.

Nhưng điều đó không có nghĩa là nữ học công nghệ thông tin kém.

Thực tế, những bạn nữ có thể tham gia đều là những “Cực phẩm” vì thế đừng coi thường con số 11% này. Họ đều là những người xuất chúng nhất đó.

Note: Bạn có muốn câu dẫn "Cực phẩm" như thế này không? Người ta nói nhất cự ly, nhì tốc độ đó. Vào cùng ngành thì cơ hội cao hơn rất nhiều. :v

1.2. Bằng cấp cao nhất trong ngành công nghệ thông tin

Bằng cấp cao nhất trong ngành công nghệ thông tin

Tại Việt Nam, 75% người làm trong ngành công nghệ thông tin là có bằng đại học.

Nhưng, hãy chú ý vào con số 3% chỉ tốt nghiệp THPT, điều này có nghĩa là cho dù bạn không có bằng đại học nào cả, bạn vẫn có thể làm công nghệ thông tin, làm lập trình bình thường.

Dĩ nhiên là bạn vẫn phải học, tự học hoặc học chương trình đào tạo phi chính quy nào đó.

Còn ở trên thế giới, theo Báo cáo khảo sát của Stack Overflow 2020 (diễn đàn lập trình viên lớn nhất thế giới): Có khoảng 25% lập trình viên không có bằng cấp.

Tình trạng bằng cấp của các lập trình viên trên thế giới

Trên thế giới thì hệ thống giáo dục của họ cởi mở hơn, họ quan tâm đến việc bạn có thể làm được gì hơn là bằng cấp bạn sở hữu.

Bằng cấp cũng ít có tính quyết định ở các công ty công nghệ trẻ. Vì rất nhiều người trẻ hiện nay cũng bị ảnh hưởng (được giáo dục) bởi nền giáo dục quốc tế.

Do đó, cho dù không có bằng cấp, vẫn có rất nhiều cơ hội mở cho bạn nếu bạn có thể làm được việc.
 

1.3. Người làm công nghệ thông tin có thi chứng chỉ quốc tế gì không?

Số lượng chứng chỉ quốc tế

Đặc điểm ngành công nghệ thông tin là làm việc với rất nhiều đối tác nước ngoài.

Và công nghệ thực tế là mình học là của nước ngoài nên nếu bạn có chứng chỉ quốc tế, chứng chỉ từ nhà phát hành công nghệ thì nó còn có giá trị cao hơn cả bằng cấp bạn lấy được ở Việt Nam.

Thấp nhất cũng phải sở hữu cho mình 1 – 2 chứng chỉ quốc tế, hoặc là nhiều hơn nếu bạn muốn có nhiều cơ hội rộng mở hơn trong ngành công nghệ thông tin.

1.4. Việc làm công nghệ thông tin ở đâu nhiều nhất?

Địa điểm làm việc công nghệ thông tin phổ biến nhất

Tại TP Hồ Chí Minh vẫn là nơi tụ tập nhiều công ty công nghệ nhất với 55% việc làm được tuyển dụng tại đây.

Hà Nội có 29%, tuy nhiên, tại Hà Nội lại là nơi tụ tập trụ sở của các công ty công nghệ hàng đầu như FPT, CMC, VNG, VCCORP, VNPT, Viettel…

1.5. Người trong “ngành” có khả năng ngoại ngữ như thế nào?

Trình độ ngoại ngữ của người trong ngành công nghệ thông tin

Như bạn thấy, có một lượng nhỏ người làm việc trong ngành công nghệ thông tin là không biết tiếng Anh là gì.

Có 23% chỉ biết tiếng Anh căn bản.

Ở đây, căn bản là như thế nào?

Tiếng Anh căn bản trong ngành công nghệ thông tin là có thể đọc, hiểu (và biết sử dụng Google Dịch) tài liệu tiếng Anh.

Điều này hoàn toàn có thể đạt được khi bạn học lập trình khoảng 1 – 2 năm.

Bởi vì học lập trình là sử dụng tiếng Anh, dùng nhiều bạn sẽ quen.

Thêm một chút nỗ lực nữa là đạt yêu cầu.

Nhưng dĩ nhiên, người có tiếng Anh tốt thì cơ hội cao hơn. Làm việc với đối tác nước ngoài (kiếm tiền $$$) dễ hơn.

Ngoài ra, Việt Nam gia công phần mềm cho đối tác Nhật Bản rất nhiều, vậy có một lượng lạp trình viên học thêm tiếng Nhật (Tối thiểu N3) để có thêm cơ hội việc làm lớn hơn.

1.6. Các cấp bậc phổ biến trong ngành công nghệ thông tin?

Các cấp bậc phổ biến trong ngành công nghệ thông tin

Đây là các cấp bậc phổ biến trong ngành công nghệ thông tin, bất kỳ ai tham gia ngành này cũng sẽ đi từ thấp đến cao để phát triển sự nghiệp của mình.

• Under-graduate (Chưa tốt nghiệp): Có tỷ lệ 1% người chưa tốt nghiệp đã làm việc và có lương như bình thường. Số lượng này khá thấp vì hầu như đều là những bạn xuất sắc nhất.

• Intern (Thực tập sinh): Hầu hết các bạn đều sẽ bắt đầu từ vị trí thực tập sinh. (Nhiều công ty cũng trả lương cho thực tập sinh rất cao)

• Junior (Mới vô nghề): Số lượng này thường là mới đi làm chính thức 1 đến 2 năm.

• Senior (Lão làng): Đây là các bạn đã làm nghề thành thạo và có nhiều kinh nghiệm thực tế.

• Leader (Trưởng nhóm, trưởng …): Đây là những bạn có khả năng kỹ thuật cao (thường là Senior / Lập trình viên Fullstack) và có khả năng quản lý, dẫn dắt đội nhóm tốt.

• Manager (Quản lý): Những người này thường là có khả năng quản lý thực sự nổi trội, khả năng kỹ thuật cũng khá cao (nhưng khả năng kỹ thuật không quyết định bạn sẽ làm quản lý)

• Director (hay còn gọi là BOSS): Sếp

Còn một số chức danh tương đương khác nhưng không có ở đây:

• Technical Leader: Người chịu trách nhiệm về công nghệ (thường là cho cả công ty)

• Software Architect: Kiến trúc sư phần mềm. Đây là một trong những chức danh người thuộc hàng cao nhất trong sự nghiệp của một lập trình viên / kỹ sư phần mềm.

Ok, ở trên đây bạn đã biết đến chân dung tương lai của bạn như thế nào? Bạn sẽ làm việc với những ai rồi.

Vậy thì phần tiếp theo mình nghĩ sẽ rất thú vị và có ích cho bạn trong quá trình chọn học chuyên sâu về nhánh ngành gì trong ngành công nghệ thông tin nói chung.

2. NHU CẦU TUYỂN DỤNG NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

Để có thể đưa ra lựa chọn sáng suốt cho việc học ngành gì? Bạn nên tìm hiểu kỹ về việc các nhà tuyển dụng họ cần gì?

Từ đó, học để đáp ứng nhu cầu của họ thì cơ hội việc làm của bạn cao hơn rất nhiều.

2.1. Nhu cầu tuyển dụng công nghệ thông tin

Nhu cầu tuyển dụng nhân lực ngành công nghệ thông tin theo vai trò phổ biến

Như bạn thấy trong biểu đồ kết quả khảo sát ở trên, nhu cầu tuyển dụng các nhân viên phát triển phần mềm (hay còn gọi là Lập trình viên) là cao nhất.

Tiếp đó đến nhóm hỗ trợ CNTT. Nhóm này thường là các nhóm hậu cần như Kế toán, Nhân viên hành chính, Nhân viên tuyển dụng, IT support, Mạng …

Nhóm quản lý dự án / sản phẩm cũng có nhu cầu khá cao. Nhưng vị trí này thường là tuyển những người đã có kinh nghiệm rất cao trong nghề.

Các bạn nữ có thể sẽ quan tâm đến nhóm QA / QC hay còn gọi là nhóm Quản lý chất lượng sản phẩm.

Nhóm này sẽ thực hiện một khâu và hoặc tham gia vào toàn bộ quy trình phát triển phần mềm để nhằm đảm bảo sản phẩm tới tay khách hàng là sản phẩm tốt nhất.

Thực tế:

Công việc chủ yếu của QA / QC là tìm lỗi để lập trình viên sửa chữa. Có một số QA / QC cao cấp thì chịu trách nhiệm luôn về chất lượng sản phẩm đầu ra (Vị trí cực kỳ quan trọng).

Công việc này phổ biến là phù hợp với các bạn nữ bởi cần sự tỉ mỉ, chỉn chu và chăm chỉ.

2.2. Mức lương tuyển dụng trung bình trong ngành công nghệ thông tin.

Mức lương luôn là niềm tự hào của những người làm trong ngành công nghệ thông tin, như bạn có thể thấy trong biểu đồ dưới đây.

Mức lương trung bình nhân lực ngành công nghệ thông tin theo vai trò phổ biến

Hầu hết các vị trí đều được trả hơn $1000 mỗi tháng, trong đó:

• Quản lý dự án / sản phẩm là cao nhất. Vì thường vị trí này là sếp rồi :D.

• Tiếp theo đó, Nhân viên phát triển phần mềm (lập trình viên) là được trả lương cao thứ hai.

• Các vị trí khác như làm về Khoa học dữ liệu, Thiết kế UI / UX, Phần cứng / Mạng hay như QA / QC cũng đều có mức lương rất cao so với các ngành khác.

Vị trí nhân viên phát triển phần mềm được trả lương rất cao. Nhưng để cụ thể hơn, chúng ta sẽ đi vào phần tiếp theo.

2.3. Nhu cầu tuyển dụng theo chuyên môn.

Nhu cầu nhân lực ngành công nghệ thông tin theo chuyên môn

Nhu cầu tuyển dụng nhân viên phát triển phần mềm chung là cao nhất, tiếp đó là tới mảng ứng dụng di động, ERP (Mảng phần mềm toàn diện cho doanh nghiệp)…

Mảng Lập trình viên Back end, Lập trình viên Full stack và AI (Trí tuệ nhân tạo) chỉ có khoảng 2 – 4%.

Nhưng đợi một chút, hãy xem tiếp sang biểu đồ tiếp theo để hiểu rõ hơn vấn đề này.

Mức lương trung bình ngành công nghệ thông tin theo chuyên môn

Như bạn thấy ở trên, nhóm Back End, Full stack và AI là nhóm được trả lương cao nhất.

Điều này có nghĩa là gì?

Đó chính là 3 nhóm này cần người có trình độ kỹ thuật cao nên đồng nghĩa với việc là khó tuyển và tuyển ít (Vì tuyển 1 người họ làm việc bằng 10 người), ví dụ:

• 2 – 3 lập trình viên Back end
• 1 – 2 lập trình viên Front end
• 1 Tester
• 1 Designer

2.4. Nhu cầu tuyển dụng công nghệ thông tin theo kỹ năng chuyên môn

Nhu cầu nhân lực ngành công nghệ thông tin theo Kỹ năng, ngôn ngữ

• JAVA – Là ngôn ngữ được các nhà tuyển dụng tìm kiếm nhiều nhất. Bởi đây là ngôn ngữ lập trình được coi là tiêu chuẩn của lập trình viên hiện đại.

• .NET và PHP là có nhu cầu cao thứ 2 và thứ 3.

• JavaScript – là ngôn ngữ được nhiều nhà tuyển dụng tìm kiếm vì hầu như là mặc định phải có trong lập trình web và có thể lập trình cả ứng dụng di động

Mức lương trung bình ngành công nghệ thông tin theo Kỹ năng, ngôn ngữ

Cũng theo đó, lương theo ngôn ngữ, công nghệ của Java, .NET, PHP cũng rất cao, lần lượt là $1.535, $1.470 và $1.421.

Cao nhất trong nhóm công nghệ được khảo sát là Ruby với $1.705

Nhưng nhu cầu tuyển dụng Ruby khá ít vì chỉ có các công ty Nhật Bản mới thích dùng Ruby (Người nhật tại ra Ruby mà).

Thêm nữa vị trí này thường cần có ngoại ngữ tiếng Nhật nên lương cao là đương nhiên.

Android / iOS cũng là công nghệ được trả lương cao bởi vì xu thế phát triển ứng dụng di động đang rất mạnh mẽ.

Đó là mức lương trung bình, nhưng để biết được cụ thể theo từng cấp độ kinh nghiệm, vai trò, kỹ năng được trả mức lương bao nhiêu thì mời bạn đọc thêm: Lương lập trình viên Việt Nam

3. CÁC NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN CÓ THỂ THEO HỌC?

Như các bạn đã được thấy thực tế qua khảo sát các lập trình viên ở trên, có rất nhiều con đường để có thể tham gia ngành công nghệ thông tin này.

Một lựa chọn phổ biến đó là học các ngành công nghệ thông tin tại các trường cao đẳng, đại học như:

• Khoa học máy tính
• Công nghệ phần mềm
• Kỹ thuật máy tính
• Hệ thống thông tin
• Mạng máy tính truyền thông
• An ninh mạng..

Các ngành công nghệ thông tin nhìn chung được phân chia như vậy, mỗi nhánh ngành nhỏ sẽ có những đặc thù riêng để phục vụ cho công việc riêng, ví dụ:

• Khoa học máy tính: Làm về Trí tuệ nhân tạo, Học máy, …

• Công nghệ phần mềm: Làm phần mềm PC, Mobile, Website…

• Kỹ thuật máy tính: Làm về thiết kế chip, hệ thống điều kiển tự động, Robotic…

• Hệ thống thông tin: Làm quản trị cơ sở dữ liệu, phân tích, đánh giá, …

• Mạng máy tính và truyền thông: Vận hành Data center, Thiết kế hệ thống mạng…

• An Ninh mạng: Làm về An toàn và Bảo mật thông tin, …

Các bạn muốn sau này mình làm chính về mảng nào thì có thể tùy theo đó mà chọn ngành học cho phù hợp hơn.

Ngoài các ngành thuộc đại học chính quy, việc bạn theo học các chương trình đào tạo phi chính quy hoặc tự học để có thể làm việc trong ngành công nghệ thông tin là hoàn toàn bình thường.

Thậm chí với chắc bạn cũng nghe tới các hệ thống đào tạo nổi tiếng như NIIT, Aptech vì đã hoạt động tại Việt Nam gần 20 năm nay.

4. NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN NÊN HỌC TRƯỜNG NÀO?

Ngành công nghệ thông tin nên học trường nào

Ở đây, mình sẽ nói đến một số trường đại học đào tạo ngành công nghệ thông tin nổi bật để các bạn tham khảo.

Các trường cao đẳng, trung cấp khác mình sẽ không liệt kê vì hiện nay hầu như trường nào cũng có khoa CNTT, liệt kê ra sẽ rất nhiều.

Nếu bạn muốn theo học đại học chuyên ngành công nghệ thông tin thì hãy nhắm mục tiêu các trường:

Miền Bắc:

• Đại học Bách khoa Hà Nội
• Đại học Công nghệ – Đại học Quốc gia Hà Nội
• Đại học Khoa học Tự nhiên
• Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn Thông
• Học viện Kỹ thuật Quân Sự
• Đại học FPT
• Viện CNTT & Kinh tế số – Đại học Kinh tế Quốc dân
• Học viện Kỹ thuật Mật Mã

Miền Nam:

• Đại học Khoa học Tự nhiên
• Đại học Bách khoa
• Đại học Sư phạm Kỹ thuật
• Đại học Công nghệ Thông tin

5. NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THI KHỐI NÀO?

Ngành công nghệ thông tin thi khối nào?

Đối với các bạn có ý định học đại học 4 năm thì nên nhắm đến các trường đào tạo hàng đầu như mình đã kể ở trên.

Còn việc thi thố, xét tuyển thì ngành công nghệ thông tin luôn ưu tiên:

• Khối A00 (Toán – Lý – Hóa): Vì ngành CNTT làm về logic, cần có tư duy tốt nên các bạn học tốt khối A00 sẽ có lợi thế hơn.

Nhưng hiện nay, để phù hợp nhất đối với ngành CNTT thì lại không phải khối A00 mà là khối A01:

• Khối A01 (Toán – Lý – Anh): Vì tiếng Anh là cực kỳ quan trọng trong công nghệ thông tin nên tổ hợp A01 phù hợp hơn rất nhiều. Học tiếng Anh tốt là lợi thế rất lớn khi học CNTT và đi làm sau này.

Ngoài ra còn có một số khối khác cũng có thể thi xét tuyển vào ngành công nghệ thông tin như:

• Khối D01: Toán – Văn – Anh
• Khối D10: Toán – Địa – Anh
• Khối D07: Toán – Hóa – Anh

Lý do có nhiều khối như vậy là vì công nghệ thông tin ứng dụng ở khắp các ngành nghề, có kiến thức liên quan thì sẽ có thể xây dựng những sản phẩm liên quan cho các ngành nghề đó.

Vì thế, bạn học giỏi Văn, Địa … cũng là có thể xét tuyển theo khối D01 hoặc D10.

Và đừng nhầm tưởng những khối này “Kém sang” hơn các khối A00, A01.

Thực tế, những khối ngành này liên quan đến khả năng ghi nhớ, sáng tạo, dữ liệu. Nó rất có ích khi xây dựng các sản phẩm công nghệ thông tin có tính ứng dụng cao.

Logic hay Tư duy thì chỉ cần môn Toán là đã đủ để phản ánh rồi.

Các môn Hóa, Lý cũng chỉ là hỗ trợ và có lợi khi xây dựng những sản phẩm cần những kiến thức đó mà thôi.

6. 10 SỰ THẬT SĨ TỬ NÊN BIẾT SỚM HƠN VỀ NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

10 sự thật các sĩ tử nên biết về ngành công nghệ thông tin

Những điều mình sắp chia sẻ ở đây có lẽ nhiều nơi sẽ không viết.

Sự thật ngành công nghệ thông tin không phải màu toàn màu “Hường”.

Bất kỳ ngành nào cũng vậy, ngành công nghệ thông tin cũng không ngoại lệ.

Ngoài những lợi ích, lương thưởng, môi trường, cơ hội thì mình nghĩ các bạn sắp thi tuyển vào các ngành công nghệ thông tin cần phải biết sớm những điều này.

SỰ THẬT #1: 90% sĩ tử đâm đầu vào ngành công nghệ thông tin không phải vì đam mê công nghệ thực sự.

Demo những lời can gián các em 2K2 chọn học ngành công nghệ thông tin

SỰ THẬT #2: Bạn sẽ không tìm thấy bạn gái ở trong lớp của mình (Bởi vì đếu có “gái” đâu. Nếu có thì cũng bị thằng khác ẵm mất rồi)

Edit: Mấy năm gần đây số lượng các bạn nữ học ngành CNTT cũng rất nhiều. Không lo đâu nhé :D. Mà dù gì, chỉ cần có cái mác trai CNTT, biết cài win, sửa máy in thì khối em khoa khác đổ rầm rầm rồi. =)) (Đùa chút thôi)

SỰ THẬT #3: Bạn sẽ dần dần mất liên hệ với thế giới bên ngoài bởi vì tự kỷ với máy tính và những dòng code quá nhiều. (Kèm theo bệnh trĩ kinh niên :v)

SỰ THẬT #4: Khả năng tán gái thần sầu hồi cấp 3 cũng sẽ dần biến mất. Hay nói chính xác là nó sẽ tỷ lệ nghịch với khả năng kỹ thuật. Bạn càng giỏi lập trình thì khả năng tán gái càng gần bằng 0.

(Nhưng mà thời nào cũng thế, các cô gái vẫn thích Cool Boy và kiệm lời có lúc lại là một thế mạnh thì sao. Haha)

SỰ THẬT #5: Bạn sẽ phải đi làm rất sớm (khổ lắm luôn), vì ra trường công ty nào cũng đòi xem bạn đã làm những dự án thực tế nào? Nếu bạn không bao giờ đi ra ngoài làm / trải nghiệm thì khi ra trường bằng khá cũng thất nghiệp như thường.

(Đó cũng là một trong những lý do thu nhập của ngành này cao hơn các ngành khác chăng ^^)

SỰ THẬT #6: Các công ty công nghệ lúc nào cũng thiếu người. Nhưng đó là thiếu người làm chăm chỉ / người nỗ lực / người làm được việc / người giỏi mà thôi.

(Thật đó, và cơ hội được làm việc tại những tập đoàn lớn, đa quốc gia hay các ngân hàng to to hiện giờ cũng ko ít nha)

SỰ THẬT #7: Rất nhiều người học công nghệ thông tin rồi đi làm trái ngành. Lý do phổ biến nhất đó là do HỌC QUÁ NHIỀU THỨ (Lý thuyết) mà chẳng thực sự “LÀM ĐƯỢC” cái nào.

(Bạn nên định hướng theo một ngôn ngữ lập trình nào đó và phát triển sâu hơn chứ đừng Cái gì cũng biết mà rốt cục lại Chẳng biết cái gì)

SỰ THẬT #8: Làm ngành công nghệ thông tin không có chuyện làm “8 giờ sáng đến công ty, 5 rưỡi chiều xách mông đi về”. OT (Overtime – Làm việc ngoài giờ) là chuyện liên tục. Chính vì thế, đây cũng là một rào cản đối với các bạn nữ. (Thật sự thì ngày thường lướt FB suốt, gần đến hạn mới cắm đầu đi làm :((( )

SỰ THẬT #9: Không có chuyện học hết 1 lần rồi đi làm. Vì công nghệ thông tin là thay đổi liên tục, tất các những người làm công nghệ đều “Vừa học – Vừa làm” cả đời. “MÃI BÊN NHAU BẠN NHÉ” – Sự nghiệp học hành Said.

SỰ THẬT #10: Không có chuyện học cái gì thì đi làm cái đấy. Điều này quyết định bởi khách hàng cần cần công nghệ gì. Nếu bạn chỉ làm những cái gì bạn đã được học ở trường thì bạn sẽ không bao giờ khá lên được / thậm chí sớm bị đào thải.

BONUS #1: Nhiều người trong ngành công nghệ thông tin sẽ chuyển ngành ở giai đoạn khoảng 35 tuổi vì công nghệ mới cứ ra đều hàng năm, học không kịp nữa =)).

BONUS #2: Người trong ngành công nghệ thông tin khá là thẳng thắn và ít nói hoa mỹ (Vì có phải dân giỏi văn vở quái đâu). Thế nên nếu lỡ “Code ngu” thì thường bị ăn chửi sấp mặt. Nhưng ăn chửi nhiều sẽ khôn lên. Chắc chắn =)).